รู้จัก "แมวกระต่าย" สัตว์หายากที่วันหน้าอาจไม่มีให้เจอ

เป็นที่สนใจของนักอนุรักษ์ และประชาชนทั่วไปอีกครั้ง ต่อจากกรณีการล่าเสือดำและสัตว์สงวนชนิดอื่นๆในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร หลังล่าสุดมีข่าวการจับกุมผู้ค้าสัตว์ป่า ที่มี "เสือกระต่าย" รวมอยู่ด้วย เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 ที่ผ่านมา ที่ จ.อุตรดิตถ์ ซึ่งชื่อของสัตว์ชนิดนี้ถือว่าไม่ค่อยคุ้นหูคนไทยมากนัก แต่ถ้าจะบอกว่า มันคือ "แมวป่า" ก็อาจจะมีคนรู้จักกันมากขึ้น

แมวป่า, เสือกระต่าย หรือ เสือบอง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Felis chaus) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจำพวกเสือขนาดเล็ก อยู่ในวงศ์ Felidae มีรูปร่างคล้ายแมวบ้าน มีลักษณะเด่นคือ มีหูแหลมยาวเป็นรูปสามเหลี่ยม และมีกระจุกขนยื่นออกมาจากปลายใบหูแลดูคล้ายกระต่าย จึงเป็นที่มาของชื่อสามัญว่า "เสือกระต่าย"

สัตว์ชนิดนี้มีขายาว หางสั้นมีลายสีเข้มสลับเป็นปล้อง ๆ ขนปลายหางมีสีดำตามลำตัวมีสีน้ำตาลเหลือง บริเวณหลังมีสีน้ำตาลเข้ม สีขนบริเวณท้องจะอ่อนกว่าลำตัว แมวป่านับเป็นเสือในสกุล Felis ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีความยาวลำตัวและหัว 50–56 เซนติเมตร ความยาวหาง 26–31 เซนติเมตร มีน้ำหนัก 4–6 กิโลกรัม

แมวป่า มีการกระจายพันธุ์ที่กว้างขวางมาก ตั้งแต่ภาคเหนือของทวีปแอฟริกาจรดเอเชียตะวันออก พบในภาคตะวันออกของซาอุดีอาระเบีย, คูเวต, อิรัก, อิหร่าน, จอร์แดน, ภาคตะวันออกของตุรกี, อิสราเอล, ปากีสถาน, อัฟกานิสถาน, เนปาล, ภูฏาน, บังกลาเทศ, ภาคใต้ของจีน, อินเดีย, พม่า, ลาว, กัมพูชา, เวียดนาม รวมถึง ไทย ด้วย

แผนที่แสดงพื้นที่กระจายพันธุ์ ของแมวป่า

พวกเขามักอาศัยอยู่ในป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ หรือป่าเต็งรังที่ไม่รกชัฏนัก จับสัตว์ขนาดเล็กที่อาศัยบนพื้นดินกินเป็นอาหาร เช่น กระต่ายป่า, กบ, หนู, กิ้งก่า หรือนกที่อาศัยอยู่บนพื้นดินกินเป็นอาหารหลัก ออกหากินทั้งกลางวันและกลางคืน แต่มักพบบ่อยในช่วงเช้า และช่วงเย็น จากลักษณะทางกายภาพที่มีขายาวแต่หางสั้นไม่สมดุลกันเช่นนี้ ทำให้แมวป่ามีการทรงตัวที่ไม่ดีเมื่ออยู่บนต้นไม้ ดังนั้นจึงไม่ค่อยปีนขึ้นไปบนต้นไม้นัก

ในประเทศไทย นายแพทย์บุญส่ง เลขะกุล นักนิยมไพรและนักเขียนได้บันทึกไว้ในปี พ.ศ. 2519 ว่าแมวป่าพบกระจายในป่าผลัดใบตั้งแต่พื้นที่ภาคกลางจนถึงภาคเหนือ และไม่พบปรากฏในประเทศอีกเลย จนกระทั่งราวปี 2558 มีการยืนยันจากนายจิรัชย์ คำอ้าย ผู้ช่วยนักวิจัย สถานีวิจัยสัตว์ป่าดอยเชียงดาว ว่ามันยังคงไม่สูญพันธุ์ นำไปสู่ภาพยืนยันในปี พ.ศ. 2560 โดยพบทั้งตัวผู้และตัวเมียที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ จากการบันทึกภาพของ นายปริญญา ผดุงถิ่น ช่างภาพสัตว์ป่า ที่เข้าไปตั้งกล้องดักถ่ายไว้นานถึง 1 เดือนครึ่ง

และในวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 มีการจับกุมผู้ค้าสัตว์ป่าหลายชนิดผ่านทางเฟซบุกได้ นำโดยเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ชุดปฏิบัติการปราบปรามการกระทำความผิดด้านสัตว์ป่า (ชุดเหยี่ยวดง) ซึ่งหนึ่งในสัตว์ป่าที่พบนั้นเป็นแมวป่า จำนวน 2 ตัว ที่ถูกส่งไปยังลูกค้าทางกรุงเทพมหานคร ซึ่งถือเป็นการสัมผัสกับ แมวป่า ตัวเป็นครั้งแรก ในรอบกว่า 40 ปี ของประเทศไทย แต่ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นสัตว์ที่ถูกจับจากในพื้นที่ประเทศไทย หรือนำเข้ามาจากประเทศข้างเคียง โดยผู้ต้องหาระบุว่าได้นำมาจาก จ.นราธิวาส